Anna Kańtoch - "Czarne"

Książki Anny Kańtoch zaczęłam czytać w 2017 roku, gdy ukazał się jej pierwszy kryminał "Łaska". Potem sięgałam po kolejne, zainteresował mnie też wcześniejszy nurt w jej twórczości, czyli fantastyka. Nie jestem za bardzo jej zwolenniczką, ale cykl z lekarzem i detektywem amatorem Domenicem Jordanem działającym w wykreowanym przez autorkę świecie Okcytanii bardzo mi się spodobał.

Teraz trafiłam na drugie wydanie "Czarnego", powieści, za którą Anna Kańtoch dostała w 2013 roku Nagrodę Literacką im. Jerzego Żuławskiego. W 2018 roku przypadło jej Złote Wyróżnienie w ramach tej nagrody za "Niepełnię".

Piszę o tym, bo czytając "Czarne", przypomniałam sobie klimat tamtego "nieoczywistego" kryminału.
Tutaj, w dziejącej się we wsi Czarne, a także w Warszawie i trochę w innych miejscach powieści, klimatycznego i niesamowitego nastroju jest znacznie więcej.

Dochodzi jeszcze tajemniczość, wszechogarniająca i budząca wiele pytań. Na wiele z nich trudno znaleźć odpowiedź. Może i nie trzeba jej szukać, bo i po co burzyć nastrój. Jak racjonalnie wyjaśnić przenikanie się światów i czasów?
Jest okres międzywojenny, 1935rok, a może wcześniej, 1914, albo 1863, ale to już na dodanych czarnych stronach.

Co się właściwie zdarzyło? Zginęła kochanka Tadeusza Reca, ojca głównej bohaterki, narratorki opowiadającej nam zdarzenia z perspektywy "teraz" i "wspomnienia". Jadwiga Rathe jest aktorką, muzą okulisty próbującego swych sił w malarstwie. Zafascynowana nią córka Reca chce odnaleźć siebie w świecie dzieciństwa i młodości. Przebywa w sanatoriach dla nerwowo chorych, uczestniczy w seansie spirytystycznym.

Bogactwo wrażeń bohaterki udziela się i mnie. Piękny język oddaje niesamowity urok rodzinnego przebywania na wakacjach w Czarnem, oddaje mroczne tajemnice kryjące się w pobliskim lesie.
Czar wspomnień, wspaniały świat przyrody, nakładanie się zdarzeń, poczucie, że dzieje się coś, co już kiedyś było, w innym czasie. Doświadczanie nierealności i jeszcze tomik wierszy Walta Whitmana "O living always dying" (O, żyć zawsze i zawsze umierać").
Niesamowita powieść, z wieloma możliwościami interpretacyjnymi.